Veelgestelde vragen over TOOI

1. Zijn er al toepassingen van TOOI?

TOOI is een uitgebreid kennismodel dat voor verschillende doeleinden kan worden ingezet. Te denken valt aan:

  • definiëren van APIs waarmee informatieobjecten kunnen worden aan- of uitgeleverd tussen informatiesystemen;
  • als vastleggingsmodel voor metadata;
  • voor het verrijken van metadata van informatieobjecten;
  • query-expansie van zoekmachines.

Een toepassing kan een of meerdere modules van TOOI gebruiken. Overweegt u ook om TOOI te gebruiken in uw informatiesysteem en wilt u op de hoogte gehouden worden van de ontwikkelingen of zelfs bijdragen leveren aan de TOOI-specificatie, neem dan vooral contact met ons op via tooi@koop.overheid.nl. We kunnen dan bij de doorontwikkeling van TOOI rekening houden met uw behoeften.

TOOI is in eerste instantie opgezet voor gebruik in de publicatieketens van KOOP. Momenteel wordt TOOI bij KOOP gebruikt in:

PLatform voor Open OverheidsInformatie (PLOOI)

De Wet open overheid (Woo) verplicht een groot aantal overheidsorganisaties om publieke informatie actief openbaar te maken. Het platform open overheidsinformatie (PLOOI) biedt een voorziening om dit mogelijk te maken. PLOOI is een van de eerste gebruikers van de TOOI-waardelijsten.

Meer informatie over PLOOI is te vinden op: https://www.koopoverheid.nl/voor-overheden/rijksoverheid/plooi-platform-open-overheidsinformatie.

Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO)

Het DSO neemt verschillende TOOI-waardelijsten af. Onder andere de waardelijsten voor bevoegd gezag in DSO zijn overgenomen uit/gebaseerd op de TOOI-waardelijsten voor overheidsorganisaties.

Deze waardelijsten worden gebruikt in de STandaard voor Officiële Publicaties (STOP).

Register voor OverheidsOrganisaties

Het ROO is de bron voor de TOOI-registers en uiteindelijk de TOOI-registerwaardelijsten. In ROO zijn de TOOI-URIs van de organisaties opgenomen. ROO maakt momenteel gebruik van OWMS-waardelijsten en levert (nog) geen TOOI-compliant metadata over de organisaties.

Publicatieketens KOOP

De informatiesystemen waarmee KOOP de publicatie en consolidatie verzorgt van officiële bekendmakingen van wet- en regelgeving maken intensief gebruik van metadata. Deze metadata was tot 2022 gebaseerd op OWMS. De komende tijd zal KOOP gebruik gaan maken van TOOI. De metadata-eigenschappen en -waarden zullen door middel van TOOI-URIs worden aangeduid. Dat leidt tot een betekenisvollere beschrijving van officiële publicaties, waardoor deze beter in samenhang met andere informatie gebruikt kunnen worden.

2. Hoe verhoudt TOOI zich tot andere (informatie-)standaarden?

TOOI voorziet in metadata en referentiegegevens (begrippen en overheidsorganisaties) voor officiële publicaties. KOOP publiceert dagelijks een grote hoeveelheid officiële bekendmakingen en (in het geval van PLOOI) referenties naar officiële overheidsinformatie. Hierin verschilt TOOI van een aantal andere standaarden die we hier noemen.

MDTO

Metagegevens voor duurzaam toegankelijke overheidsinformatie (MDTO) is een norm voor het vastleggen en uitwisselen van eenduidige metagegevens om de duurzame toegankelijkheid van overheidsinformatie mogelijk te maken.

MDTO is een standaard voor het uitwisselen van gegevens voor archivering. Het bevat een technische toepassing van de uitwisseling. Hier zegt TOOI niets over. Andersom mist MDTO referentiegegevens en is het metadatamodel van MDTO meer gericht op het beschrijven van aggregaties dan op individuele publicaties.

DCAT

Uitwisselingsstandaard en metadatamodel voor digitale catalogi en de datasets die zij bevatten. KOOP heeft voor de publicatie van datasets op data.overheid.nl een toepassingsprofiel op DCAT ontwikkeld. Hierin worden referentiegegevens gebruikt uit OWMS, de voorloper van TOOI. Op termijn zal het toepassingsprofiel referentiegegevens van TOOI gaan bevatten. Binnen TOOI worden enkele relevante modelleringen uit DCAT hergebruikt.

3. Hoe verhoudt TOOI zich tot PLOOI?

In de aanleveringen aan PLOOI worden TOOI-waardelijsten gebruikt om de PLOOI-documenten van eenduidige metadata en referentiegegevens te voorzien.

Het TOOI model bevat meer dan alleen modellering voor PLOOI. Zo zijn er bijvoorbeeld ook metadata en referentiegegevens voor het publiceren van omgevingsdocumenten (zie STOP). Een groot deel van de gegevens die overheidspublicaties nodig hebben om vindbaar gemaakt te worden komt met elkaar overeen. Dit is overkoepelend gemodelleerd in TOOI om te voorzien in een eenduidige betekenis bij de metadata van de verschillende collecties, zodat deze in samenhang kunnen worden ontsloten en aangeboden.

4. Waarom is TOOI half Nederlands, half Engels?

Dat is niet het geval. TOOI voorziet voor alle klassen, eigenschappen en begrippen in Nederlandse labels. Daarnaast gebruikt TOOI klassen, eigenschappen of begrippen die elders gespecificeerd zijn (in zogenaamde upper ontologies) ter ondersteuning van de correcte semantische vastlegging en verwerking van de metadata op een voor TOOI bruikbare manier. In dat geval worden deze specificaties gevolgd en maken we dus ook gebruik van de URIs die in de upper ontologies voor de betreffende resources gemunt zijn. Daar zijn meestal Engelstalige termen gebruikt, zoals dcterms:creator. Voor TOOI is soms behoefte aan semantiek die niet in een reeds bestaande ontologie of thesaurus gespecificeerd is. Dat is met name het geval bij zaken die specifiek zijn voor Nederlandse overheid en wet- en regelgeving. In die gevallen heeft TOOI zijn eigen specificatie. Bijvoorbeeld tooiont:Gemeente.

5. Is het verplicht om TOOI te gebruiken?

Nee. TOOI staat (nog) niet op de Pas-toe-of-leg-uit-lijst van het Forum Standaardisatie. Wel is het de bedoeling om de standaard aan te melden voor plaatsing op de lijst.

6. Wat is het functioneel toepassingsgebied van TOOI?

De specificaties van TOOI zijn bedoeld voor toepassing in de context van officiële overheidsinformatie die Nederlandse overheidsorganisaties online publiceren en is gericht op de semantiek die zorgt voor samenhang en vindbaarheid van informatie uit verschillende collecties.

7. Wie bepaalt wat er in TOOI zit?

De wijzigingsprocedures voor TOOI staan beschreven in het beheerplan.

8. Wat is de herkomst van de gegevens in TOOI?

Alle referentiegegevens in TOOI zijn voor zover mogelijk gebaseerd op authentieke informatie uit officiële publicaties. De informatie over overheidsorganisaties is afkomstig uit het Register van OverheidsOrganisaties.

9. Kan TOOI voor hetzelfde concept een andere URI gebruiken, bijvoorbeeld als het voorkeurslabel van het concept verandert?

TOOI-URI's zijn persistent. Een TOOI-URI die eenmaal is gemunt blijft altijd de uniforme identificatie voor het 'ding' (in RDF de resource ) dat het oorspronkelijk identificeerde. De eigenschappen waarmee de resource wordt beschreven kunnen in de loop van de tijd wel veranderen. Veranderingen in de werkelijkheid worden voortdurend verwerkt in het kennismodel van TOOI.

Het kan voorkomen dat een begrip na verloop van tijd met een andere voorkeursterm wordt aangeduid, terwijl de definitie (en dus de semantiek) hetzelfde blijft. Binnen TOOI is daarom gekozen voor opake, betekenisloze URIs voor concepten en de URI dus niet te baseren op de voorkeursterm. Het voordeel hiervan is dat het stabielere URIs oplevert, het nadeel is dat de URI voor de menselijke lezer niet begrijpelijk is.

Zie ook de TOOI-URI-strategie.

10. Wat zijn de plannen met TOOI? Hoe wordt TOOI verder ontwikkeld?

TOOI is de door KOOP aanbevolen standaard voor metadatering van officiële publicaties. TOOI is nieuw per 2023 en nog in beweging. De eerste versies zijn op deze website beschikbaar gesteld.

TOOI is de beoogd opvolger van OWMS (Overheidsbrede Web MetadataStandaard). De ervaringen en inzichten die zijn opgedaan met OWMS en de nieuwe ontwikkelingen in het linked datalandschap hebben geresulteerd in een nieuw model en een nieuwe URI-strategie. Daarom is gekozen voor een nieuwe naam, "TOOI", in plaats van een nieuwe versie van OWMS.

Er wordt momenteel gewerkt aan de volgende ontwikkelingen:

  • Er wordt gewerkt om aan de kwaliteitseisen voor standaardbeheer te voldoen.
  • Het model wordt aan de achterkant doorontwikkeld om nieuwe informatiecollecties mee te kunnen beschrijven.
  • Parallel aan de doorontwikkeling zal er een publieke consultatie opgezet worden om externe partijen de gelegenheid te geven input te leveren op toekomstige versies van de standaard.
  • Er wordt gewerkt aan de verbetering van de presentatie van de waardelijsten en een html-interface op de ontologie en de thesauri, zodat het hele model inzichtelijk wordt.

Zie ook het beheerplan