Strategie

Visie

TOOI is een kennismodel van de organisatie van de Nederlandse overheid en de officiële informatie die die overheid op internet publiceert. Het model kan in uiteenlopende toepassingen gebruikt worden om informatie uit verschillende bronnen te combineren en in samenhang doorzoekbaar te maken. Het model is eenvoudig toepasbaar in alle informatiesystemen die officiële overheidsinformatie op internet publiceren en in alle informatiesystemen die deze informatie uit verschillende bronnen verzamelen of hergebruiken.

TOOI als referentiemodel

Mission statement

TOOI is een referentiemodel waarin authentieke informatie over overheidsorganisaties en open overheidsinformatie op een gestructureerde wijze en in machineleesbaar formaat beschikbaar wordt gesteld ten behoeve van samenhang en vindbaarheid van overheidsinformatie uit verschillende informatiecollecties.

TOOI is:

  • een referentiemodel - TOOI is een kennismodel om vanuit verschillende informatiesystemen aan te refereren, zodat de interoperabiliteit van die systemen toeneemt.
  • waarin authentieke informatie - Alle informatie in TOOI is afkomstig uit een authentieke bron, bij voorkeur uit officiële publicaties van de overheid, voor zover voorhanden.
  • over overheidsorganisaties - De scope van TOOI beslaat de gehele overheid, zowel lokaal als centraal.
  • en open overheidsinformatie - De scope van TOOI beslaat alle openbare informatie die de overheid online publiceert.
  • op een gestructureerde wijze - De TOOI-ontologie geeft definities van overheidsorganisaties, overheidsinformatie en hun samenhang.
  • en in machineleesbaar formaat - Alle informatie in TOOI is als linked data, voorzien van uniforme identificatie (URIs), vastgelegd en wordt in verschillende formaten beschikbaar gesteld.
  • beschikbaar wordt gesteld - Het gehele kennismodel is beschikbaar op standaarden.overheid.nl/tooi.
  • ten behoeve van samenhang en vindbaarheid van overheidsinformatie - Het uiteindelijke doel van TOOI is te zorgen dat de overheid de samenleving beter kan informeren over de informatie die beschikbaar is.
  • uit verschillende informatiecollecties - Ook wanneer informatie uit verschillende bronnen afkomstig is moet de samenhang begrijpelijk zijn.

Scope definitie

Probleemschets

Bij complexe vraagstukken, zoals de toeslagenaffaire en de stikstofcrisis, hebben juristen, journalisten en belanghebbenden, maar ook overheden zelf, steeds meer behoefte aan samenhangende overheidsinformatie uit verschillende bronnen, maar dat is bij gebrek aan uniformiteit van die informatie onmogelijk, of slechts tegen hoge kosten.

Er zijn drie problemen:

  1. Het is praktisch onmogelijk voor belanghebbenden om samenhangende overheidsinformatie te vinden, wanneer die afkomstig is uit verschillende bronnen;
  2. Uitwisseling en hergebruik van informatie tussen overheidsorganisaties (interoperabiliteit) brengt hoge kosten met zich mee voor vertaling van de metadata;
  3. Op verschillende plaatsen worden dezelfde referentiegegevens (waardelijstjes) bijgehouden, waardoor verschillen ontstaan (Bergen (L), Bergen (L.) Bergen (Li), gemeente Bergen (L)) en vermijdbare beheerkosten worden gemaakt. Deze problemen worden nu prangend omdat nieuwe wetgeving voorschrijft dat heel veel nieuwe informatie uit allerlei systemen van alle overheidsorganisaties actief openbaar gemaakt en in samenhang aangeboden moet worden.

Overheidsinformatie die in het kader van

  • de Wet open overheid (Woo) en de Wet openbaarheid bestuur (Wob);
  • de Bekendmakingswet (Bw) en de Wet en Regeling elektronische publicatie (Wep en Rep);
  • de Omgevingswet (Ow),

door de overheid wordt gepubliceerd, moet in verschillende toepassingen in samenhang vindbaar gemaakt worden.

TOOI als oplossing

Een uniform, samenhangend beeld van alle informatie van de hele overheid is alleen mogelijk met een semantische standaard; een gestandaardiseerde taal, waarin zowel voor de mens als voor software eenduidig is vastgelegd welke woorden of codes je gebruikt voor welke dingen en begrippen, een Thesaurus en Ontologie van OverheidsInformatie (TOOI). TOOI is een kennismodel van de organisatie van de hele Nederlandse overheid, zowel de rijksoverheid als de lokale overheden, en de structuur van de officiële, openbare informatie van die overheid. Partijen die metadata nodig hebben om overheidsinformatie te beschrijven kunnen gebruik maken van het model en de bijbehorende referentiegegevens van TOOI.

Een aantal centrale voorzieningen voor de uitvoering van de Woo, de Wep en de Ow worden door KOOP onderhouden en vrijwel elke overheidsorganisatie levert content aan, voorzien van metadata, aan een of meer van deze systemen. Verschillen in (de kwaliteit van) de metadata verlagen de kwaliteit en verhogen de kosten voor het aanbrengen van die samenhang. Om aan de eisen van de Woo te kunnen voldoen moet de uniformiteit en kwaliteit van de gestructureerde informatie over publieke overheidsinformatie zo snel mogelijk verbeterd worden.

KOOP verzorgt de volgende centrale voorzieningen waar alle overheidsorganisaties in Nederland gebruik van maken:

  • de officiële elektronische publicatie (OEP) van alle bekendmakingen van alle bestuursorganen van de Nederlandse overheid, zowel centraal als lokaal
  • het Platform voor open overheidsinformatie (PLOOI) waarop openbare overheidsinformatie van vrijwel alle overheidsorganisaties beschikbaar gesteld moet worden.
  • de Landelijke voorziening voor Bekendmaken en Beschikbaarstellen (LvBB) van omgevingswet-documenten
  • de standaard voor Officiële Publicaties (STOP) die gebruikt wordt in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO)
  • het BasisWettenBestand (BWB) met geconsolideerde wet- en regelgeving van de centrale overheid
  • de Centrale Voorziening voor Decentrale Regelgeving (CVDR, ook wel regelingenbank genoemd) met geconsolideerde regelgeving van lokale overheden)
  • het Register voor OverheidsOrganisaties (ROO)
  • het Dataregister van de Nederlandse Overheid op data.overheid.nl (DONL)

Het kennismodel dat met TOOI wordt opgebouwd bestaat dus uit authentieke informatie die wordt toegepast op een aantal belangrijke centrale voorzieningen in het domein van officiële openbare overheidsinformatie voor de gehele Nederlandse overheid. Alle overheidsorganisaties hebben wettelijke verplichtingen om informatie via deze centrale voorzieningen aan te leveren en moeten dus al metadata aanleveren die door die voorzieningen worden gevraagd. Door TOOI op de Pas-toe-of-leg-uit-lijst van het Forum Standaardisatie te plaatsen raken het metadatamodel en de referentiegegevens van TOOI overheidsbreed in gebruik, wat ten goede komt aan de interoperabiliteit van overheidsinformatie.

Modulaire opbouw van TOOI

TOOI is modulair opgezet. Er zijn vier soorten modules:

  • ontologieën (het semantisch model van het TOOI-domein);
  • thesauri (definities van concepten);
  • registers (registraties van objecten uit het TOOI-domein, zoals overheidsorganisaties);
  • waardelijsten (referentie- of stamgegevens).

De ontologieën en de thesauri zullen op een zeker moment uitkristalliseren tot een stabiele vocabulaire voor overheidsinformatie. De registers worden op dagelijkse basis actueel gehouden met de werkelijkheid en we zullen naar behoefte nieuwe versies van de waardelijsten publiceren.

Governance

Scope

TOOI is ontwikkeld en wordt beheerd door KOOP, het Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties. KOOP faciliteert overheidsbreed officiële publicaties van overheidsinformatie zoals bedoeld in:

TOOI legt dan ook de focus op overheidsinformatie die in het kader van deze wetten wordt gepubliceerd. Om ervoor te zorgen dat alle stakeholders met TOOI kunnen werken worden zij betrokken bij het opstellen van de features voor TOOI. Tot de stakeholders behoren:

  • Overheidsorganisaties (bestuursorganen) die content aanleveren aan centrale voorzieningen voor officiële publicatie, zoals:
    • De centrale voorzieningen voor Officiële elektronische publicaties (OEP) en Decentrale regelgeving officiële publicaties (DROP),
    • De voorzieningen voor geconsolideerde wet- en regelgeving op wetten.overheid.nl en de centrale voorziening voor decentrale regelgeving (CVDR),
    • Het Platform voor open overheidsinformatie (PLOOI),
    • Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO),
    • Het Register voor overheidsorganisaties (ROO),
    • Het Dataregister van de Nederlandse overheid (data.overheid.nl);
  • Beheerders van deze centrale voorzieningen;
  • Partijen die content afnemen van bedoelde overheidsorganisaties of van deze centrale voorzieningen;
  • Leveranciers van software in de publicatieketen.

TOOI wordt in eerste instantie ontwikkeld voor de publicatie-systemen van KOOP rond overheid.nl, maar is niet tot die systemen beperkt.

Sturing

Het sturingsmodel voor TOOI is nog in ontwikkeling.

Uitvoering

Het dagelijks beheer van TOOI is in handen van de TOOI-redactie die is belegd bij het Team Contentmodellering van KOOP.

Inspraak

Om te zorgen dat de specificaties van TOOI toepasbaar zijn voor partijen die TOOI gebruiken in hun informatiesystemen, vindt afstemming over de specificaties plaats in het nog te vormen gebruikersoverleg TOOI. In het gebruikersoverleg kunnen wijzigingsverzoeken voor TOOI worden ingediend en wijzigingsvoorstellen voor TOOI bij de gebruikers geconsulteerd. Het gebruikersoverleg is toegankelijk voor eenieder. Via een mailinglist blijven de leden van het gebruikersoverleg op de hoogte van de stand van zaken met betrekking tot TOOI. Indien consultatie inefficiënt wordt doordat de community te groot wordt of er te veel te bespreken valt, kan het gebruikersoverleg een vertegenwoordiging kiezen in een klankbordgroep of werkgroep.

Financiën

TOOI wordt ontwikkeld en onderhouden door KOOP in het kader van de opdracht voor het inrichten van de OfficiëleElektronischePublicatie-keten (de OEP-keten). De kosten voor het beschikbaar stellen van de specificaties, het beheer van de registraties en beantwoording van vragen en wijzigingsverzoeken zijn gedekt voor de komende drie jaar.

Aan het gebruik van de TOOI-specificaties, de informatie in de registers en het stellen van vragen of het indienen van wijzigingsverzoeken zijn geen kosten verbonden.