TOOI - Registers 1.0.3

De TOOI-registers leggen authentieke referentiegegevens vast van overheidsorganisaties en, in de toekomst, andere resources, zoals bepaalde soorten informatieobjecten en verkeersborden. Elk register is vormgegeven als een RDF-graaf en vormt een module binnen het TOOI-kennismodel.

KOOP is met ingang van 1 juli 2021 aangewezen als bronhouder voor het Register Gemeenschappelijke regelingen, waarin ook de daarbij opgerichte samenwerkingsorganisaties moeten worden geregistreerd. Het Register Gemeenschappelijke regelingen en het Register Samenwerkingsorganisaties zijn daarom authentieke bronnen. De overige registers gelden niet als authentieke bron maar bevatten wel authentieke informatie.

De registers bevatten authentieke gegevens, dus gegevens die een rechtsgrond hebben. Bij het vertalen van tekstuele rechtsgronden naar gestructureerde gegevens spelen expert-oordelen een rol. KOOP is daarvoor verantwoordelijk. Andersom is het niet zo dat alle gegevens die een rechtsgrond hebben per sé in het register worden opgenomen. Gegevens die geen rechtsgrond hebben, zoals het kantooradres of telefoonnummer, horen niet in de TOOI-registers thuis. Deze worden door KOOP wel vastgelegd in het Register Overheidsorganisaties (ROO, zie [roo]). Terwijl ROO een systeem is, maken de TOOI-registers deel uit van een kennismodel en vormen dus een gegevensverzameling.

De TOOI-registers leggen ook historie vast. De informatiestructuren die bij het vastleggen van organisatiegegevens en -historie worden gebruikt zijn gedefinieerd in het deel van de ontologie dat over overheidsorganisaties gaat.

Voor elke subklasse van tooiont:Overheidsorganisatie en voor deze klasse zelf is een register gedefinieerd. De klasse waarvan het register de instanties definieert noemen we informeel de focusklasse van dat register. Een register beschrijft ook instanties van andere klassen, zoals van de klasse tooiont:ExistentieleWijziging. Elk register definieert tevens een eigen namespace, zoals beschreven in de inleiding bij het overzicht van namespaces . We onderkennen de volgende registers, met de bijbehorende eigenschappen. Verderop gaan we in op de conventies bij het munten van URIs binnen deze namespaces.

De registers worden niet geversioneerd. Elk register is een graaf die continue kan veranderen. De wijzigingsfrequentie wisselt sterk per organisatiesoort en dus per register. Provincies veranderen nauwelijks, het provincieregister dus ook niet. De inhoud van het register overige overheidsorganisaties zal wél frequent wijzigen.

Van elk register wordt regelmatig een afslag gemaakt in de vorm van een waardelijst. Daar kennen we (voor zover het registerwaardelijsten betreft) twee varianten van: de compleetlijsten, en de lijsten op peildatum. Het verschil tussen deze varianten wordt in detail beschreven in TOOI-waardelijstontologie. Voor een indicatie van richtlijnen die we hanteren om te bepalen wanneer we een nieuwe (versie van een) waardelijst genereren, zie aldaar.

In de registers leggen we historie vast. In principe worden bij nieuwe wijzigingen (nieuwe naam voor een ministerie, de oprichting van een nieuwe gemeente) alle details die we conform de TOOI-ontologie kunnen beschrijven volledig en juist geregistreerd. Dat houdt onder meer in dat er een wijzigingsobject wordt vastgelegd met verwijzigingen naar de rechtsgrond en naar de betrokken organisaties.

Zulke details worden in de registers niet met onbeperkte terugwerkende kracht vastgelegd. Het ministerie van Defensie, in het register bekend als ministerie:mnre1018, is in een wat verder verleden opgericht: daarvan hebben we geen oprichtingsrecord. Voor de properties tooiont:begindatum en prov:generatedAtTime staat in het register voor dit ministerie geen waarde geregistreerd. Er is dan ook geen wijzigingsobject aanwezig in het register dat informatie geeft over de oprichtingsgebeurtenis, en het register bevat geen informatie over het officiële besluit dat de rechtsgrond voor de oprichting is.

De volgende tabel geeft aan welke dekking de diverse registers bieden met betrekking tot historie:

De inhoud van een register wijzigt alleen als er sprake is van een organisatiewijziging. In de ontologie maken we scherp onderscheid tussen toestandsveranderingen en existentiële wijzigingen — zie de paragraaf over wijzigingshistorie in TOOI-ontologie. In het laatste geval ontstaat er een nieuwe organisatie of houdt een organisatie op te bestaan. Van dit soort wijzigen kennen we bovendien verschillende varianten, zoals de samenvoeging en de afsplitsing. Of een bepaalde wijziging in de ene dan wel de andere categorie of subcategorie valt is primair een wetstechnische, bestuursrechterlijke vraag die alleen beantwoord kan worden door de betreffende rechtsbron te analyseren en een expert-oordeel te vormen.

Je zou bijvoorbeeld de titel van het "Besluit opheffing ministeries van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en van Verkeer en Waterstaat en instelling ministerie van Infrastructuur en Milieu" letterlijk kunnen nemen. VROM en V&W worden opgeheven en I&M wordt opgericht: drie onafhankelijke gebeurtenissen. Bij nadere analyse van de betreffende regeling (https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2010-16525) blijkt echter dat het gaat om een samenvoeging. Bijna alle taken van V&W en VROM zijn overgegaan naar I&M, en ook het ambtelijk en politiek taalgebruik vormt hiervoor een belangrijke indicatie ("In 2010 zijn VROM en V&W opgegaan in I&M").

Voor gemeenten gelden speciale regels. De gemeentecode maakt deel uit van de gemeente-URI. Deze code nemen we over uit de BRP, zoals vastgesteld door de RIVG. De RIVG kent een nieuwe gemeentecode toe als de naam van de gemeente wijzigt. Elke naamswijziging van een gemeente leidt daarom automatisch tot de registratie van een "nieuwe" gemeente, en een nieuwe URI. Dit is dus altijd een existentiële wijziging waarbij de gemeente met de oude naam wordt opgeheven, en wordt opgevolgd door de nieuwe gemeente met de nieuwe naam.

De conventies die we hanteren bij het munten van URI's is op hoofdlijnen uiteengezet in de inleiding, in de paragraaf over de URI-strategie. In aanvulling daarop worden bij het munten van resource-URIs in de registers de volgende conventies gehanteerd.

Bij de creatie van een nieuwe organisatie zal daarvoor een URI gemunt moeten worden. Daarbij is er een samenhang met de waarde van tooiont:organisatiecode en van de waarde van de code-property die specifiek is voor het type van de organisatie. De nummers zijn in bepaalde gevallen gewoon volgnummers, in andere gevallen worden deze extern bepaald. Dat laatste is het geval bij gemeenten, provincies, waterschappen en ZBO's. Voor gemeenten geldt dat we het nummer overnemen uit de BRP (zoals toegekend door de RIVG). De codes voor provincies en waterschappen zijn op pragmatische gronden overgenomen uit codelijsten van het CBS. 

Voor het munten van resource-URIs van wijzigingsobjecten hanteren we de volgende conventies: