Tactiek

Community

De belangrijkste doelstelling van TOOI is de interoperabiliteit van informatiesystemen voor publicatie van officiële overheidspublicaties voor de gehele samenleving, rekening houdend met relaties tussen deze publicaties onderling en tussen deze publicaties en andere (Nederlandse of internationale) overheidsinformatie. Het functioneel toepassingsgebied is in het algemeen alle officiële overheidsinformatie op internet en in het bijzonder de actief openbaar te maken informatie zoals bedoeld in artikel 3.3 van de Wet open overheid.

Aangezien de scope van TOOI de hele Nederlandse overheid omvat en overheidsinformatie de hele Nederlandse samenleving kan raken is de community niet anders beperkt dan tot Nederland. Eenieder die vindt dat hij of zij daar belang bij heeft kan bijdragen aan de specificaties van TOOI. In de praktijk wordt het actieve deel van de community gevormd door personen die betrokken zijn bij de publicatie van overheidsinformatie of bij de verwerking van gepubliceerde overheidsinformatie.

De volgende partijen spelen in ieder geval al een concrete rol in de totstandkoming van TOOI:

• Opdrachtgevers van verschillende KOOP-producten, waaronder TOOI zijn verantwoordelijk voor het bestaan van de TOOI standaard
• Het Team Contentmodellering van KOOP is verantwoordelijk voor beheer en doorontwikkeling van TOOI
• Het redactieteam van het Register van Overheidsorganisaties (ROO) bij KOOP levert de authentieke informatie over overheidsorganisaties voor de TOOI-registers
• Het ontwikkelteam van PLOOI gebruikt de TOOI-standaard
• De ontwikkelteams in de OP-keten behoren tot de eerste groep die overschakelt van OWMS naar TOOI
• Leveranciers van informatiesystemen die content aanleveren aan de OP-keten en in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) passen waarden uit de TOOI-waardelijsten toe
• Overheidsorganisaties die informatie publiceren op overheid.nl

Adoptie & erkenning

TOOI wordt ontwikkeld als standaard die zal worden toegepast in de publicatieketen voor officiële bekendmakingen. TOOI wordt daarmee in de praktijk getoetst op bruikbaarheid en vrijwel alle overheidsorganisaties zullen TOOI metadata gaan aanleveren. Veel informatie wordt aangeboden vanuit informatiesystemen die door leveranciers als pakket worden aangeboden. De TOOI-URIs zullen naar verwachting in veel van deze pakketsoftware worden geïmplementeerd, zodat overheden kunnen aansluiten op de voorzieningen van KOOP. Verwacht wordt dat dat een grote stimulans betekent voor de adoptie van TOOI.

TOOI omvat alle functionaliteit die eerder al door OWMS werd geboden. OWMS was een standaard op de Pas-toe-of-leg-uit-lijst van het Forum Standaardisatie. Ook TOOI zal worden aangemeld voor vermelding op een van de lijsten met open standaarden van het Forum.

Rechtenbeleid

De TOOI-ontologieën en de TOOI-thesauri met bijbehorende documentatie en specificaties zijn met publieke middelen tot stand gekomen en vrij beschikbaar voor eenieder. Hergebruik is toegestaan, mits onder naamsvermelding (BY). Een CC-BY-licentie dus. De naamsvermelding moet luiden: "TOOI (Thesauri en Ontologieën voor Overheidsinformatie) is ontwikkeld door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.".

De inhoud van de TOOI-registers en de TOOI-waardelijsten is vrij beschikbare overheidsinformatie die zonder beperkingen door eenieder gebruikt mag worden.

Architectuur

Uitgangspunten

TOOI is opgezet met inachtneming van de FAIR-principes. Onder meer indachtig het feit dat er ook in de toekomst voortschrijdend inzicht zal zijn en een van de FAIR-principes – 'meer metadata altijd beter dan minder metadata' – volgend, is TOOI nadrukkelijk als een open model ontwikkeld: er wordt rekening gehouden met doorontwikkeling.

TOOI is modulair opgebouwd en bestaat uit vele onderdelen. Elk van deze onderdelen vormt een eenheid van beheer, onderhoud en publicatie. Ze kennen onderling afhankelijkheden maar zijn intern sterk coherent. Daarom noemen we een dergelijk onderdeel ook wel module. Binnen TOOI onderscheiden we vier belangrijke typen van modules:

TOOI-modules

TOOI-Ontologie

De TOOI-ontologie is het semantisch model voor alle informatie in de andere onderdelen en de basis onder TOOI en onder TOOI-toepassingen. Bij wijzigingen van de TOOI-Ontologie moet de impact op alle andere modulen en op de toepassingen worden geanalyseerd en meegewogen.

TOOI-Kern

De TOOI-thesaurus-kern is een stelsel van aan elkaar gerelateerde begrippen waarmee we overheidsorganisatie en overheidsinformatie kunnen ordenen en categoriseren. Ook wijzigingen in de TOOI-Kernthesaurus kunnen impact hebben op andere modules die moet worden geanalyseerd en meegewogen.

TOOI-Xtrn

De TOOI-thesaurus-xtrn bevat hoofdzakelijk concepten die gemunt zijn in de Authority Tables (AT) van het Publication Office of the EU. De inhoud van de thesaurus wordt vrijwel geheel extern bepaald.

TOOI-Top

De TOOI-thesaurus-top, kortweg de TOP-lijst genoemd, is een indeling van beleidsthema's en is vastgesteld door de Redactieraad Officiële Publicaties en Basis Wettenbestand. Het is bedoeld als een overkoepelende indeling voor collecties van officiële overheidsinformatie van zowel landelijke als decentrale overheidsorganisaties.

TOOI-Wep

De TOOI-thesaurus-wep is opgezet naar aanleiding van de Wet elektronische publicaties (Wep) en bevat concepten die van belang zijn voor het metadateren van bekendmakingen in de officiële publicatiebladen.

TOOI-Bwb

De TOOI-thesaurus-bwb bevat concepten die van belang zijn voor het metadateren van geconsolideerde wet- en regelgeving in het Basis wettenbestand (Bwb).

TOOI-Registers

De TOOI-registers bevatten authentieke informatie over overheidsorganisaties uit het Register van overheidsorganisaties (Roo).

TOOI-waardelijsten

Een TOOI-waardelijst is een selectie van informatie uit andere TOOI-modules. Ze worden gepubliceerd op [https://standaarden.overheid.nl/tooi/waardelijsten/] (https://standaarden.overheid.nl/tooi/waardelijsten/)

Registerwaardelijsten bevatten alle informatie uit een TOOI-register (de zogenaamde registerwaardelijstencompleet (rwc)), of een selectie van de informatie die van toepassing is op een bepaalde datum (de zogenaamde registerwaardelijsten op peildatum (rwp)). De inhoud van de registerwaardelijsten wordt geheel bepaald door de inhoud van de registers en dus door de redactie van het Roo.

Conceptwaardelijsten bevatten concepten uit een thesaurus. Conceptwaardelijsten kunnen gebaseerd zijn op een conceptschema (de zogenaamde schemagebaseerde conceptwaardelijsten (scw)) of op een collectie (de zogenaamde collectiegebaseerde conceptwaardelijsten (ccw)). De schemagebaseerde waardelijsten worden geheel bepaald door de conceptschema's en daardoor vastgesteld door de eigenaar van de thesaurus. De collectiegebaseerde conceptwaardelijsten kunnen op aanvraag voor een specifieke toepassing worden opgezet en zijn derhalve eigendom van de toepassing.

Voor een uitgebreide beschrijving van de opzet van de waardelijsten, zie TOOI-waardelijsten.

Normatieve specificatie

Met het oog op de interoperabiliteit van TOOI met andere standaarden is de principiële keuze gemaakt om de normatieve specificatie van TOOI vast te leggen in RDF en maximaal gebruik te maken van de gangbare W3C-standaarden voor het semantisch web, waaronder RDF(S), OWL, SKOS, PROV-O en SHACL. RDF biedt voor kennisrepresentatie ruime mogelijkheden om verschillende modellen te combineren en dat op ‘metaniveau’ expliciet te maken op een manier die computers in staat stelt daarop te acteren.
De aansluiting op de semantische W3C-standaarden is in onze visie de juiste aanpak om een grote mate van interoperabiliteit met andere semantische standaarden te bereiken.
De keuze voor RDF is bovendien de beste manier om invulling te geven aan principe I1 van de FAIR-principes: "(Meta)data use a formal, accessible, shared, and broadly applicable language for knowledge representation.".

Relaties met andere standaarden

De TOOI-ontologie maakt gebruik van een aantal upper-ontologies: OWL, Dublin Core, PROV-O, PAV, SKOS.

Bij de definitie van TOOI wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de standaarden MDTO en DCAT. Daar waar mogelijk wordt voor vergelijkbare semantiek in TOOI hetzelfde patroon gekozen als in de genoemde andere standaarden.

De inhoud van de TOOI-thesauri en de TOOI-registers is beschikbaar in de vorm van waardelijsten in gangbare RDF-formaten (TTL, XML/RDF, JSON-LD) en in een specifiek XML-formaat.

Versiebeleid

TOOI wordt agile en op iteratieve wijze ontwikkeld volgens de SAFe-methodiek. Op basis van de behoefte van de community wordt de specificatie van TOOI voortdurend uitgebreid en verbeterd. Deze wijzigingen worden als nieuwe versies van TOOI gepubliceerd. De eerste versie van TOOI die met het publiek gedeeld is, is TOOI versie 1.0.
Uitbreidingen van TOOI die backward compatible zijn met eerder gepubliceerde versies krijgen een minor release na de punt (bijvoorbeeld TOOI versie 1.1). Er zijn maximaal twee minor releases per kalenderjaar. Bugfixes kunnen vaker voorkomen. Deze krijgen een sub-nummer (bijv TOOI versie 1.1.1). Wijzigingen in de TOOI-specificatie die niet backward compatible zijn met eerder uitgebrachte versies krijgen een major versienummer (bijvoorbeeld TOOI versie 2.0).

Eenmaal gepubliceerde versies blijven gepubliceerd. Een versie wordt maximaal 2 jaar onderhouden en er zijn maximaal 3 versies in onderhoud. In onderhoud wil zeggen dat op een versie bugfixes kunnen worden gepubliceerd.

De inhoud van de TOOI-thesauri en de TOOI-registers en de TOOI-waardelijsten kan op dagelijkse basis wijzigen, aangezien deze voortdurend worden aangepast met informatie uit de werkelijkheid.

Kwaliteitsbeleid en benchmarking

Bij elke release van een nieuwe versie van TOOI wordt het Kwaliteitsplan TOOI gevolgd.