TOOI-nieuwsbrief van 2 mei 2024

Welkom bij de TOOI-community

Vanaf 2024 is TOOI een open standaard. Dat betekent dat KOOP, de beheerder van TOOI, eenieder die daar belangstelling voor heeft bij de doorontwikkeling van TOOI betrekt. U kunt meedenken en meebeslissen over nieuwe functionaliteit in de TOOI-modules. KOOP houdt de TOOI-community op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen via deze nieuwsbrief. U kunt zich aanmelden voor de TOOI-community door u te abonneren op de nieuwsbrief op standaarden.overheid.nl/tooi/nieuwsbrief/aanmelden.

Het TOOI-beheerplan beschrijft hoe de TOOI-community is vormgegeven. Feedback op TOOI is mogelijk door deelname in de discussies op gitlab.com/koop/tooi.

Wat is TOOI, waar vind je TOOI?

Alle informatie over TOOI vind je op standaarden.overheid.nl/tooi.

TOOI staat voor "Thesauri en Ontologieën voor Overheidsinformatie". TOOI is een kennismodel. Het doel van dit kennismodel is het definiëren van een gemeenschappelijke taal waarmee data en metadata uitgedrukt kunnen worden, zodat overheidsinformatie beter vindbaar, toegankelijk, interoperabel en herbruikbaar ('FAIR') wordt.

Het TOOI-kennismodel bestaat uit verschillende onderdelen, die we modules noemen. Elke module is een separate eenheid die apart beheerd, onderhouden en gepubliceerd wordt. Binnen TOOI worden de modules ingedeeld in vier soorten:

  • Ontologie - Een ontologie is een conceptueel model uitgedrukt in RDF. Het beschrijft klassen en properties en bijbehorende bedrijfsregels.
  • Thesaurus - Een thesaurus is een gestructureerde verzameling begrippen die (onder meer) gebruikt kunnen worden bij het classificeren van objecten in diverse dimensies, zonder die begrippen verder uit te modelleren. Voorbeelden: thema's, documentsoorten, talen.
  • Register - Een register is een gegevensverzameling waarin authentieke informatie wordt vastgelegd (gebruik makend van het semantisch model en thesauri). Voorbeelden: het gemeenteregister, het register zelfstandige bestuursorganen.
  • Waardelijst - Een waardelijst is een geversioneerde selectie van informatie uit een thesaurus of register.

TOOI modules

Het volledige verhaal vind je op standaarden.overheid.nl/tooi.

Aanmelding TOOI bij Forum Standaardisatie

Op 1 maart 2024 heeft KOOP het TOOI-kennismodel bij het Forum Standaardisatie ingediend voor opname op de "Pas toe of leg uit"-lijst.

Aangezien het toepassingsgebied van het TOOI-kennismodel direct aansluit op het toepassingsgebied van de metadata-standaard MDTO van het Nationaal Archief (NA) heeft KOOP deze aanmelding afgestemd met het NA en het Bureau Forum Standaardisatie. Het NA heeft MDTO gelijktijdig met TOOI aangemeld, zodat de behandeling van de twee aanvragen parallel kan plaatsvinden.

KOOP heeft TOOI aangemeld voor het volgende functionele toepassingsgebied:

TOOI moet worden toegepast op:

  • de voor software leesbare identificatie van overheidsorganisaties die voorkomen in een van de TOOI-registers;
  • de voor software leesbare identificatie van begrippen die gedefinieerd zijn in een van de TOOI-thesauri;
  • de voor software leesbare verwijzing naar klassen, eigenschappen en relaties die voorkomen in een van de TOOI-ontologieën

in informatiesystemen die officiële overheidsinformatie publiceren of uitwisselen met andere informatiesystemen.

Na een intake doorloopt de aanmelding eerst een toetsingsprocedure, bestaande uit een expertonderzoek en een openbare consultatie, gevolgd door een advies van het Forum Standaardisatie aan het Overheidsbreed Overleg Digitale Overheid (OBDO), die de opname tenslotte kan vaststellen. De verwachte doorlooptijd van de toetsingsprocedure is momenteel negen maanden.

TOOI-community

Het TOOI-kennismodel heeft natuurlijk de meeste toegevoegde waarde als het goed aansluit bij de informatie en organisatie van de hele overheid en de behoefte van partijen die TOOI gebruiken. Dat lukt alleen als die partijen hun kennis en kunde ook kunnen inbrengen. Daarom zal KOOP aandacht gaan besteden aan het organiseren van bijeenkomsten waar inzichten en ervaringen kunnen worden gedeeld. Doel is om te komen tot een community die TOOI nog verder kan verbeteren en doorontwikkelen.

Wilt u ook bijdragen aan de doorontwikkeling van TOOI? Abonneert u zich dan op de TOOI nieuwsbrief, dan blijft u op de hoogte van onze bijeenkomsten.